۱۶ اکتبر را «روز جهانی غذا» نامیده‌اند. این روز از ۱۹۷۹ چنین نام گرفت و به مناسبت تاسیس سازمان فائو (نهاد خواروبار و کشاورزی سازمان ملل متحد)، تاریخ ۱۶ اکتبر برای آن انتخاب شد. هدف از گزینش روزی به نام روز جهانی غذا، مهار روزافزون گرسنگی در دنیا و جلوگیری از گسترش فقر و تخریب محیط زیست اعلام شده است. اما هنوز کشور‌های زیادی را در دنیا می‌توان نام برد که در آن‌ها شمار گرسنگان از تعداد افرادی که با شکم سیر به بستر می‌روند، بیشتر است.

افغانستان از فقیرترین کشور‌های دنیا است که ۵۰ سال جنگ، سایه تاریکی بر وضعیت غذایی مردم آن افکنده است. سال‌ها است که بخش اعظم مردم این کشور با شکم گرسنه سر بر بالین می‌گذراند. بر اساس تازه‌ترین آماری که برنامه جهانی غذای سازمان ملل متحد دوشنبه، ۱۶ اکتبر (۲۴ مهر)، به نشر رسانده است، ۱۵ میلیون و ۳۰۰ هزار نفر در افغانستان با ناامنی غذایی حاد، و دو میلیون و ۸۰۰ هزار نفر دیگر نیز با وضعیت اضطراری غذایی دست‌به‌گریبان‌اند. برنامه جهانی غذای سازمان ملل، جمعیت فعلی افغانستان را حدود ۴۱ میلیون تن برآورد کرده است. بر این مبنا، نزدیک به ۵۰ درصد مردم افغانستان با گرسنگی حاد مواجه‌اند. 

با گذشت نزدیک به دو هفته از زلزله‌های مرگبار هرات، بر اساس سنجش سازمان ملل متحد، حدود ۳۱۸ هزار تن به کمک‌های عاجل نیازمندند که در صدر این نیازمندی‌ها، غذا قرار دارد. گزارش‌هایی که درباره هرات به نشر می‌رسد، نشان می‌دهد که بسیاری از کسانی که در اثر زلزله خانه و زندگی خود را از دست داده‌اند، به گرسنگی دچارند. ناتوانی گروه طالبان که اینک قدرت را در افغانستان در دست دارد و نبود نهاد‌های کافی مدد‌رسان به مردم در هرات، باعث شده است که مشکل گرسنگی زلزله‌زدگان به نگرانی مهمی تبدیل شود. 

معضل سوء‌تغذیه در افغانستان 
گرسنگی و کمبود مواد غذایی در افغانستان، به سوء‌تغذیه شهروندان انجامیده است و بسیاری از کودکان و مادران آنان به این معضل دچار شده‌اند. با اینکه در دوران دولت‌های جمهوری هم سوء‌تغذیه در میان کودکان افغان وجود داشت، این معضل از زمان سلطه طالبان بر کشور به‌شدت افزایش یافته است. طبق آخرین آماری که نهاد محافظت از کودکان (save the children) در ژوئیه به نشر رساند، صرفا در یک ماه، حدود ۴۰۰ هزار کودک و مادر دچار سو‌پتغذیه ثبت شده‌اند. این شمار، نشان‌دهنده شدیدترین افزایش دچار شدن به سوء‌تغذیه در افغانستان است. بر اساس گزارش سازمان ملل متحد در این زمینه، بیش از هفت میلیون کودک و مادر در افغانستان به سوء‌تغذیه دچار شده‌اند.

مشکل اساسی افزایش گرسنگی در افغانستان، نبود زیرساخت‌های کشاورزی مدرن است. با اینکه حدود ۸۰ درصد جمعیت افغانستان به کشاورزی اشتغال دارند، این کشور همچنان جزو گرسنه‌ترین جوامع بشری به‌شمار می‌رود، زیرا نبود زیرساخت‌های امروزی کشاورزی باعث شده است که تولید محصولات در افغانستان حتی برای رفع نیازهای خود کشاورز هم کفایت نکند. وسعت زمین‌های مناسب کشاورزی در افغانستان حدود هشت میلیون هکتار است، اما فقط روی نزدیک به دو میلیون هکتار کشاورزی می‌شود. دلیل اصلی این نارسایی، نبود سیستم آبیاری پیشرفته و خشکسالی‌های پی‌در‌پی است. 

از سوی دیگر، فقر و نبود امکان اشتغال باعث شده است که اکثریت روستانشینانی که پیش‌تر مشغول کشاورزی بودند، به شهر‌ها رو آورند. این روند نیز به کندی چرخه تولید کشاورزی انجامیده است و اکثریت زمین‌های کشاورزی به حال خود رها شده‌اند. 

طالبان در دو سال گذشته، کوچک‌ترین مشوقی برای توسعه کشاورزی در بیرون از شهر‌های بزرگ ارائه نداده‌اند. در حالیکه در دوران جمهوریت، دولت برای تقویت کشاورزی، هرازگاهی بذر اصلاح‌شده و کود در میان کشاورزان توزیع می‌کرد. این روند در پس از سلطه طالبان بر کشور قطع شده است و کشاورزان مجبورند با تلاش‌های شخصی، کود و بذر اصلاح‌شده برای خود تهیه کنند. مشکلات عدیده‌ای همچون خشکسالی، نبود سیستم آبیاری مدرن و فقدان حمایت نهادهای دولتی از تولید و توزیع محصولات، باعث شده است که کشاورزان این شغل را رها کنند و به مشاغل کاذب بپردازند. 

در این شرایط، افغانستان همچنان به کمک و حمایت جهانی نیازمند است. برنامه جهانی غذا برای جلوگیری از قحطی در افغانستان تا اکتبر، درخواست ۸۰۰ میلیون دلار کمک کرده بود. اما این کمک به صورت کامل در اختیار برنامه جهانی غذا قرار نگرفت و در نتیجه، این نهاد سازمان ملل متحد مجبور شد هشت میلیون نفر از نیازمندان را از فهرست دریافت‌کنندگان کمک حذف کند. 

در حال حاضر، با توجه به نزدیک شدن به فصل زمستان و چالش‌های همیشگی پیش روی افغان‌ها، احتمال اینکه افراد بیشتری به گرسنگی حاد دچار شوند، افزایش یافته است. از سوی دیگر، روند کمک‌های جهانی نیز زیر سایه سیاست‌های طالبان در حال کاهش است و این مسئله می‌تواند برای گرسنگان در افغانستان فاجعه‌آفرین باشد.